Svjedok: Bolje u Trnopolju nego na ulici

Na suđenju Radovanu Karadžiću u Haškom tribunalu, svjedok Boško Mandić je kazao da “nijedan organ vlasti nije organizovao niti podstakao uklanjanje nesrba iz Prijedora”.

Mandić, bivši potpredsjednik opštinske vlade i član kriznog štaba, na suđenju je pojasnio da se veliki broj Muslimana i Hrvata, pretežno žena, djece i staraca, osjećao “nesigurno” i svojevoljno je napuštao opštinu Prijedor, dok su vojno sposobni muškarci ostali.

Krivicu za izbijanje rata Mandić je pripisao muslimanskim ekstremistima koji su kod sela Hambarine i Kozarac s proljeća 1992. godine ubili vojnike Jugoslovenske narodne armije (JNA) i policajce, a potom odbili da se razoružaju, nakon čega je uslijedila operacija srpskih snaga.

Karadžić, bivši predsjednik Republike Srpske (RS), optužen je za progon Muslimana i Hrvata sa područja sedam bosanskohercegovačkih opština, gdje je poprimio razmjene genocida. Na teret mu se stavlja progon Muslimana i Hrvata širom BiH, genocid počinjen u Srebrenici, kao i terorisanje i granatiranje Sarajeva, te uzimanje međunarodnih predstavnika za taoce.

“Pretežno muslimanski civili, koji nisu željeli da ratuju, prihvaćeni su u sabirni centar u Trnopolju radi sopstvene sigurnosti, dok su oni koji su učestvovali u borbama bili prebačeni u istražni centar u Omarskoj”, kazao je svjedok, istaknuvši da su ubistva i druge zločine u prijedorskoj opštini počinili pojedinci koje vlasti nisu mogle da stave pod kontrolu.

U unakrsnom ispitivanju, tužiteljka Catrina Gustafson tvrdila je da su nesrpski civili bili “pritvoreni” u Trnopolju.

“Ma, nije tako. Bilo im je bolje u Trnopolju nego na ulici, gdje ih je neka budala mogla ugroziti… I ja se nisam bojao Muslimana i Hrvata, nego svojih, ljudi koji su se opijali, pucali i stvarali nered… Taj ne razlikuje ko je Musliman”, prokomentarisao je svjedok.

Na sugestiju tužiteljke da je Omarska bila “puna nesrba koji nisu imali nikakve veze sa borbama”, što je utvrdila i prijedorska policija, Mandić je uzvratio: “Ako su tako napisali, tako je i bilo.” On je rekao da je u logoru sprovedena “trijaža” da bi se utvrdilo ko je bio borac, a ko ne. Ko nije imao oružje i nije se borio, bio je puštan ili prebačen u Trnopolje, kazao je svjedok.

Svrha zabrane pojedinačnog oslobađanja pritvorenika iz Omarske, Trnopolja i Keraterma bila je, kako je rekao svjedok, takođe da se oni “zaštite”, “dok se ne vidi kako da se prebace u treće zemlje, kako su izrazili želju”.

Drugi svjedok Odbrane, Zdravko Torbica kazao je da je sa kolegama “pratio” konvoje sa Muslimanima koji su napuštali Prijedor i da se “nisu negativno odnosili prema tim građanima”. Pravac konvoja – kako je svjedok rekao da je kasnije saznao – određivale su civilne vlasti.

Na tvrdnju tužioca Amira Zeca u unakrsnom ispitivanju da je time “pomagao deportacije”, Torbica je odgovorio: “Za deportacije ja ne znam, ali je tačno da je moja stanica pružala usluge saobraćajnog obezbjeđenja”, odnosno sprovodila je konvoje, dok su drugi policajci fizički obezbjeđivali konvoje.

Torbica je negirao da je saobraćajna policija na isti način “obezbjeđivala” transport posmrtnih ostataka stotina ubijenih Muslimana do masovne grobnice u rudniku Tomašica. “Nisam učestvovao u tome, ni čuo da je za tako nešto saobraćajna policija pružala usluge.”

Suđenje Karadžiću nastavlja se sutra, 22. januara, unakrsnim ispitivanjem Ljubiše Beare, pukovnika Vojske Republike Srpske (VRS) koji je napravosnažnom presudom osuđen na doživotni zatvor zbog genocida u Srebrenici.